Çoğu insan için, kariyerleri, kendileri tarafından yönetilmekten ziyade, genellikle kendiliğinden gelişmiştir. Aslında herkesin tercihleri oluyor ama acaba seçenekler yaratabiliyorlar mı?
Kariyer çizgileri çoğu zaman olanakların gittikçe daraldığı bir duruma işaret ediyor, zira yaptıkları tercihler insanları sonraki adımları daha sınırlı olan rollere doğru sürüklüyor.
Mentorlar bununla alakalı olarak çeşitli şekillerde yardım sağlayabilirler:
- Kariyer olanaklarından sizi haberdar etmek için kendi bilgi ve deneyimlerini kullanarak
- Kariyerinizle ilgili önceki kararlarınızdan öğrenmenize yardımcı olabilirler. Bunu yapmanın bir yolu, bugüne kadar sürdürdüğünüz kariyer çizginizi incelemenize ve buradan öğrendiklerinizi gelecekteki kariyer yürüyüşünüzü yönetmek için uygulamanıza yardımcı olmaktır.
Kariyer çizginizdeki kritik olaylar
Her gün belki yüzlerce karar alıyoruz. Ama bunların büyük çoğunluğunun hayatımızın akışına pek de bir etkisi olmuyor. Ancak bazen öyle kararlar oluyor ki işte onlar kariyer çizgimizde bir iz bırakıyor, bazen kapılar açıyor bezen de kapılar kapatıyorlar önümüzde.
Kariyerinizi bu bağlamda bir dizi kritik karar noktasından ibaretmiş gibi düşünülebilir. Karar anları pek çok değişik olaydan oluşabilir. Eğitim süresinde hangi alana odaklanacağınızı, okuduğunuz üniversite, nerede yaşayacağınızı ve başvuracağınız işler gibi tercihlerden, red edilen başvurularınız ya da sizin reddettikleriniz, gönüllü olduğunuz roller, ailevi kararlarınız, beşeri ilişkileriniz gibi birçok faktörden oluşabilir. Yaşarken geleceğe dönük olarak noktaları ilintilendirmek ne kadar zor ise, aslında geriye dönüp baktığınızda olup biteni anlamak da o kadar mümkün aslında.
Her noktada, gerçekte izlemiş olduğunuz yolu ve diğer izleyebileceğiniz alternatif yolları çizebilirsiniz. Eğer odaklanabilirseniz nereye vardıklarını görmek için alternatif rotaları bir veya iki aşama ilerletmeye de çalışabilirsiniz.
Bazı önemli anları bu şekilde belirledikten sonra, şimdi bu önemli olaylardan/kararlardan bazılarını daha yakından inceleyebiliriz. Clutterbuck’un önerdiği şu sorular bu aşamada işimize yarayacaktır:
O karar anlarında ve süreçte:
- Ruhsal durumunuz nasıldı?
- Net bir tercihte bulundunuz mu?
- Olaylara nasıl bir etkide bulundunuz?
- Kararınızı kiminle tartıştınız?
- Tercihinizi yönetmek için neyi daha iyi yapabilirdiniz?
- Nelere yol açabileceğini görebilmek için bu kariyer adımınızın ötesine ne ölçüde baktınız?
Sonuç ile ilgili olarak:
- Sonuçlardan memnun musunuz/memnun muydunuz?
- Geçmişe baktığınızda, daha iyi bir tercihte bulunabileceğinizi düşünüyor musunuz?
- Bunun iyi/kötü/vasat bir kariyer kararı olduğuna ne zaman ve nasıl karar verdiniz?
Bir ölçek de kullanabilirsiniz cevaplarınızı değerlendirirken: 1 (kesinlikle gerçek bir tercih sayılamaz), 10 (“tamamen benim tercihimdi”).
Bu aşamadan sonra bir analiz yapıp sonuçlara odaklanabiliriz:
- Bütün bu kritik anlarda kendini belli eden, hatta tekrar eden kalıpları bulmaya çalışın.
- Bu deneyimlerden nasıl bir çıkarım yapabilirsiniz? Geçmiş deneyimlerinizden gelecekte uygulamak için neler öğrenebilirsiniz?
Bir sonraki aşamada zaman çizelgesini geleceğe doğru ilerletebilirsiniz. Gelecekte hangi kariyer tercihlerinde bulunmanız gerekecek? Karar alma noktalarını bu kez nasıl daha iyi yönetebilirsiniz?
İşte bütün bu modeli kendiniz üzerinde uygularken yanınızda bir mentor olması ve verdiğiniz cevaplardan yola çıkarak size yansıtlamalar yapması son derece faydalı olacaktır.
Mentorunuzun size neler sormasını ve neye odaklanmasını istersiniz?