Mentorlukta tavsiye vermek yoktur diyoruz. Peki ne var?
Mentorlar yaşanmışlıklarından yola çıkarak durumsal bazı paylaşımlarda bulunurlar. Bunlar aslında tavsiye paylaşmak olarak adlandırılabilir. Yani burada asıl olan mentorun verdiği tavsiyeyi sahiplenmemesi (detached olmasıdır).
Peki konuyu tersten ele alsak: Bir menti için nasıl ve ne zaman tavsiye istemek doğrudur? Bunun yöntemi ne olmalıdır? Bu konuda D Clutterbuck tarafından hazırlanmış şu özeti paylaşmak isteriz:
Ne yapmanız veya bir konuya nasıl yaklaşmanız gerektiği hakkında tavsiye istemenin birçok faydası vardır. Bu şekilde kendi başınıza yapabileceğinizden daha hızlı olabilirsiniz ve mentorun tecrübelerinden nispeten daha etkin bir şekilde faydalanabilirsiniz.
Ancak, tavsiye vermenin bir dizi önemli dezavantajı da bulunur. Kişinin kendi başına uğraşıp, kendi çözümlerini geliştirmesi:
- Bu çözümleri benimsemeye daha istekli olmasını ve
- Sonuçlar üzerinde daha çok sorumluluk hissetmesini sağlar.
Balık yedirmektense balık tutmayı öğretmek yeğdir vecizesini akılda tutarak, mentorlukta tavsiye vermeyi asgari düzeye indirmek daha etkili olacaktır.
Rehberlik daha orta bir yoldur ve rehberlikte:
- Mentorun kendi tecrübe ve bilgisine dayanarak soracağı sorular mentinin de kendisininkine benzer bir muhakeme yapabilmesini sağlar
- Menti izin vermedikçe mentor çözüm önerisinde bulunmaz –öncelikle mentinin buna ihtiyaç duyup duymadığı sorulur.
Rehberliğin taşıdığı risk, mentorda işe yarayan bir çözümün, menti için geçersiz olabilmesidir.
Ne zaman tavsiye istenmeli
- Sorun sizin deneyimlerinizi aşıyor ve neyi bilip bilmediğinizi bilemiyorsanız
- Yanlış anlamanın sonuçları ağırsa ve/veya yanlış anlama olasılığı yüksekse
- Açıkça düşünmeye vaktinizin olmadığı bir krize cevap olmaya çalışıyorsanız
- Büyük resmi göremediğinizi hissettiğinizde
- Mentorun benzer bir durumdan geçtiği ve onun özel deneyimlerinden (özellikle de yaptıkları hatalardan) öğrenebileceğiniz durumlarda
Gelişimsel mentorlukta, mentor belirli bir durum ile ilgili tavsiye verme veya rehberlik etmeye karar vermeden önce, kendisinin ve mentinin ilgili durumu kendi bağlamında tam olarak kavradıklarından emin olmak ister. Çoğu durumda, mentorun tavsiye vermesine gerek kalmadan, diyalog ve yansıtıcı düşünme sürecinin içinde çözümler menti için belirgin hale gelir. Eğer hala ihtiyaç duyuluyorsa, mentor nihayet rehberlik etmeye ve eğer gerek duyuyorsa son çare olarak tavsiye vermeye başvurabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur:
- Rehberlik almak istediğiniz konuda mümkün olduğunca net olun. Bu, aldığınız tavsiye veya rehberlik seviyesine bir sınır koymak için yardımcı olur.
- Normal bir mentorluk görüşmesi yerine neden bu konuda rehberliğe ihtiyaç duyduğunuz konusunda net olun. Bu da sınırları belirlemede size yardımcı olur.
- Doğru çözümü her zaman mentorluk oturumunun zaman dilimi içinde bulmayı beklemeyin. Sorunu daha iyi anlamaya başladığınızda, bir süre bunun üzerinde düşünün (birkaç saat, gün veya hatta hafta); daha sonra bilinçaltınız vakit bulduğunda tekrar üzerinde çalışın.