Şimdilerde yüz binlerce genç yapacakları üniversite-bölüm tercihiyle kaderlerini belirleyecek. Siz yıllardır danışmanlık veren bir koç olarak öğrencilerin hangi bölüm ve meslekleri tercih etmesini önerirsiniz? (En az beş bölüm/meslek sıralayıp bunu nedenleriyle açıklayınız)
Klişe olacak ama “insan sevdiği işte başarılı olur”, “ne iş yaptığınızdan çok nasıl yaptığınız daha önemli” … Onun için tercihlerini belirleyen gençlerimizin kendilerini iyi tanımaları, hayatta tutkularının nerede olduğunu anlayıp üniversite tercihini ona göre yapmaları çok önemli… Peki insan nasıl bilir tutkusunun nerede olduğunu? Aslında bunun cevabı hem kolay hem de biraz zor… Oldukça kapsamlı bir koçluk ve mentorluk çalışması gerektiren bu konuda eğer hemen bir fikir sahibi olmak isterseniz size şunu tavsiye edebilirim: Hani bazı sabahlar yataktan zıplayarak kalkarsınız, ama birçok sabahlar ise kalkmak gelmez içinizden… İşte sizi yataktan zıplatan o günlerde ne olduğunu iyi analiz etmek gerek… Tutku çok geniş ve öznel bir kavram. Onun için başarıyı ve hayatta tatmini beraberinde getirecek üniversite tercihi yaparken gençlerimizin şu üç soruya iyi cevap verip ona göre karar vermeleri tavsiye ederim: Soru 1: Ne keyif verir size? Soru 2: Nedir güçlü yanlarınız? Soru 3: Ne anlamlı geliyor size hayatta? İşte bu üç sorunun cevaplarının kesişim yerinde tutkunun izlerini bulabiliyoruz.. Yani gençlere tavsiyem bu şekilde kendilerini iyi tahlil edip tercihlerini ona göre yapmaları. Mesela kendimden örnek vermem gerekirse benim okul tercihlerimde hep buna benzer düşünce ve duygular ön plana çıktı. ODTÜ Endüstri Mühendisliği bölümünü seçerken içinde insan faktörü olan, beşeri ilişkilerin fark yarattığı teknik konuların bana keyif verdiğini biliyordum. Matematiğim ve sistemsel ile kritik düşünme yeteneğim güçlü yanlarımdı. Ve kompleks, büyük, etki alanı yüksek sistemler beni hep heyecanlandırmıştı. Böylesine karmaşık sistemlerin bir uyum içinde çalışması bana anlamlı geliyordu… İşte bölüm tercihimi yapmadan ODTÜ’ye gidip bütün bölümlerle görüştüğümde Endüstri Mühendisliğinin benim tutku hissedebileceğim bir alan olduğunu hissetme imkanım olmuştu. Bu şekilde bir heyecanla ve istekle girdiğim bölümde hem başarılı olmuş, hem de okulda geçirdiğim dört yıl boyunca da hep heyecan ve tutku ile okula gitmiştim. Keza master tercihimi yaparken de benzer bir süreç sonunda Stanford’da okumuş, arkasından da Fransa’nın önde gelen okulu HEC’de MBA yapmıştım. Yani gençlere ne yaptıklarından çok nasıl yaptıklarının önemli bir olduğu bir dünyaya kendilerini hazırlamaları ve bu rekabetin çok yüksek olduğu iş dünyasında fark yaratabilmek için gerekli enerjiyi ve sebatı içlerinden gelecek o tutku dolu coşkudan almaları gerektiği gerçeğini unutmamalarını tavsiye edeceğim.
Özellikle hangi ilde/ hangi üniversiteleri tercih etmelerini önerirsiniz? Neden?
Bölüm ve üniversite tercihine gelince bence dikkat etmeleri gereken husus üniversitenin aslında insanın “öğrenmeyi öğrendiği” bir yer olduğu gerçeği… Yani üniversitede öğrenilenler zaman içinde neredeyse tamamı ile unutulmakla beraber, insanın üniversitede kazandığı öğrenme alışkanlığı ömür boyu kalıcı oluyor. İşte bu nedenle gençlere tercihlerini yaparken öğrenme alışkanlıklarını en etkin şekilde geliştirecekleri mekanları ve üniversiteleri tercih etmeleri tavsiye ederim. Bu bağlamda kişinin öğrenme süreçlerine bağlı olarak büyük şehirlerin sunduğu imkanlar olmakla beraber aslında küçük şehirlerin özellikle internet desteği ile çok cazip mekanlar olabileceğini gerçeğini göz artı etmemelerini tavsiye ederim. Öğrenme sürecini desteklemesi bağlamında kampüsü olan üniversitelerin tercih edilebileceği gibi huzurlu ve kaliteli öğrenme mekanları sunması da bence tercih edilir bir özellik olmalı. Tabii büyük şehirler her ne kadar cazip gelse de aslında yaşam mücadelesi büyük şehirlerde çok daha zor olabiliyor. Hem yaşam maliyetinin yüksekliği, hem trafikte kaybedilen zaman ve düzensizlik içinde boşa kaybedilen enerji hep öğrenme ve gelişme sürecine engel… Küçük şehirlerde ise kültürel ve sosyal yaşam olanaklarını da beraberinde sunan şehirler diğerlerine göre ön plana çıkıyor.
Meslek seçimi hayatın en önemli kararlarından biri. Ancak ülkemizde çok bilinçli bir biçimde tercih yapılmıyor. Öğrencilerin seçim yaparken nelere dikkat etmesini tavsiye edersiniz?
Tutku duydukları alanlar neyse o alanlara dokunan bölümleri, üniversiteleri ve şehirleri tercih etmelerini tavsiye ederim. Mesela Amerika’da master yapmak için okul bakarken benim ilk tercihim iklimi bana uyan bölgeler olmuştu. Önce iklime göre eyaletleri seçip, sonra o eyaletlerde benim ilgi alanıma giren okulları araştırmıştım. Uzun, karlı ve soğuk kış hüküm süren yerlerden uzak durmuştum, kış aylarında bile dış mekanlarda rahatlıkla zaman geçirebileceğim, doğası beni etkileyecek yerlere yönelmiştim. Keza hayatta ne yaptığınızdan çok nasıl yaptığınız çok daha önemli. Fark yaratmanız için mesleğinize karşı bir tutku duymanız, içinizden gelen yüksek bir enerji ve istek ile uzun yıllar boyunca çalışabilmeniz çok önemli… Üniversite dönemi ise insanın kendini tanıması için en önemli zaman dilimi… Bu bilinçle size içsel faktörlerinizi destekleyerek enerji verecek, kendinizi daha iyi tanımanızı ve öğrenme ile adapte olabilme alışkınlığınızı geliştirebileceğiniz tercihler uzun vadede çok işinize yarayacak, çok daha tatminkar, keyifli ve başarılı bir kariyer sahibi olmanızı destekleyecektir…
